هموروئید چیست؟

هموروئید، رگهای متورم در مقعد و رکتوم تحتانی و همانند رگهای واریس هستند. هموروئید می تواند درون رکتوم(هموروئید درونی) یا زیر پوست مقعد (هموروئید بیرونی) رشد کند.
تقریبا سه چهارم بزرگسالان به هموروئید مبتلا خواهند شد. هموروئید دلایل متعددی دارد اما غالبا دلیل آن ناشناخته است.
خوشبختانه گزینه های موثری برای درمان هموروئید وجود دارد. بیشتر مردم با درمان های خانگی و تغییر سبک زندگی بهبود می یابند.  

علایم:

علایم هموروئید معمولا به نوع هموروئید وابسته است.

هموروئید بیرونی:
هموروئید بیرونی زیر پوست مقعد رخ می دهد که علایم آن شامل موارد زیر است:
•    خارش یا تحریک پذیری در ناحیه مقعد
•    درد یا ناراحتی
•    تورم اطراف مقعد
•    خونریزی

هموروئید درونی:

هموروئید درونی داخل رکتوم رخ می دهد. معمولا نمی توانید آن را ببینید یا احساس کنید و این نوع هموروئید بندرت باعث ناراحتی می شود. اما فشار یا تحریک هنگام عبور مدفوع باعث مشکلات زیر می شود:
•    خونریزی بدون درد در طول حرکات روده. هنگام رفتن به دستشویی یا خشک کردن مقعد با دستمال توالت، ممکن است متوجه مقدار اندکی از خون صورتی رنگ شوید.
•    هموروئید که به سوراخ مقعد فشار می آورد (هموروئید پایین افتاده یا بیرون زده) موجب درد و تحریک پذیری می شود.

هموروئیدهای ترومبوز:

اگر خون در هموروئید بیرونی انباشته شود و یک لخته (ترومبوز) را تشکیل دهد، منجر به مشکلات زیر می شود:
•    درد شدید
•    تورم
•    التهاب
•    یک توده سخت نزدیک مقعد

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
     اگر در طول حرکات روده، خونریزی دارید یا مبتلا به هموروئید هستید که بعد از یک هفته مراقبت خانگی بهبود نیافته اید، به پزشک مراجعه کنید.
اگر دچار خونریزی رکتال (مقعد) شدید، آن را به هموروئید نسبت ندهید بخصوص اگر حرکات روده یا عادات دفع تغییر کرده و یا اگر رنگ مدفوع یا شکل و یکدستی آن تغییر کرده است. خونریزی رکتال می تواند با سایر بیماری ها از جمله سرطان کولورکتال یا سرطان مقعد ارتباط داشته باشد.
در صورت خونریزی شدید از رکتال، سبکی سر، سرگیجه یا ضعف و غش کردن بیمار، با اورژانس تماس بگیرید.

دلایل:

هنگام دفع مدفوع، رگهای اطراف مقعد در اثر فشاری که به مقعد وارد می شود، کشیده می شوند و ممکن است متورم شوند.

هموروئیدها می توانند ناشی از فشار وارده بر انتهای رکتوم باشند که به دلایل زیر رخ می دهد:
•    فشار در طول حرکات روده
•    نشستن طولانی مدت در توالت
•    اسهال یا یبوست مزمن
•    چاقی
•    بارداری
•    آمیزش جنسی از راه مقعد
•    خوردن موادغذایی کم فیبر
•    بلندکردن اشیای سنگین

عوامل خطر:

با بالارفتن سن، خطر هموروئید بیشتر می شود. به همین دلیل بافت هایی که اطراف رگهای مقعد و رکتوم را احاطه می کنند، می توانند ضعیف و کشیده شوند. این حالت زمان بارداری رخ می دهد زیرا وزن جنین بر ناحیه مقعد فشار وارد می کند.

عوارض:

عوارض هموروئید بندرت مشاهده می شود اما شامل موارد زیر است:
•    آنمی: در موارد نادر، افت مزمن خون ناشی از هموروئید باعث آنمی می شود که دراین صورت، گلبول های قرمز خون بقدرکافی موجود نیستند که بتوانند اکسیژن را به سلول ها برسانند.
•    هموروئید مخفی: اگر ذخیره خون در هموروئید درونی متوقف شود، هموروئید مخفی شده که می تواند موجب درد شدید شود.
•    لخته خون: برخی مواقع یک لخته به شکل هموروئید (هموروئید ترومبوز) تشکیل می شود. اگرچه این لخته خطرناک نیست اما می تواند بشدت دردناک باشد و گاهی نیاز به تخلیه آن است.

پیشگیری:

بهترین راه برای پیشگیری از هموروئید، نرم نگه داشتن مدفوع است تا مدفوع براحتی بتواند از مقعد عبور کند.

برای پیشگیری از هموروئید و کاهش علایم آن به نکات زیر توجه کنید:
•    خوردن غذاهای غنی از فیبر: میوه، سبزیجات و غلات سبوس دار مصرف کنید. تاآنجا که می توانید مدفوع را نرم نگه دارید و حجم آن را افزایش دهید که این، فشار وارده به مقعد را کاهش داده و از هموروئید جلوگیری می کند. فیبر را بتدریج به رژیم غذایی اضافه کنید تا از مشکلات نفخ جلوگیری شود.
•    مایعات فراوان بنوشید: روزانه 8 لیوان آب و سایر مایعات (نه مشروبات الکلی) بنوشید تا مدفوع را نرم نگه دارد.
•    مکمل های فیبری را مدنظر قرار دهید: اکثر افراد فیبر را به مقدار کافی یعنی 20 تا 30 گرم در روز در رژیم غذایی خود ندارند. مطالعات نشان دادند که مکمل های فیبری مثل پسیلیوم (Metamucil) یا متیل سلولز (Citrucel) موجب بهبود علایم و خونریزی ناشی از هموروئید می شود. اگر از مکمل های فیبری استفاده می کنید، روزانه حداقل 8 لیوان آب یا سایر مایعات بنوشید. در غیراین صورت، این مکمل ها باعث یبوست یا بدتر شدن آن می شوند.
•    زور نزنید: زور زدن و نفس را در سینه حبس کردن هنگام دفع مدفوع، فشار زیادی را بر رگهای انتهای رکتوم وارد می کند.
•    در صورت نیاز به دستشویی بروید: اگر به دستشویی می روید و منتظر حرکات روده و دفع مدفوع از مقعد می نشینید و خود را مجبور به دفع می کنید، در این صورت مدفوع خشک بوده و بسختی از مقعد خارج می شود.
•    ورزش: فعالیت بدنی به پیشگیری از یبوست و کاهش فشار بر رگها کمک می کند که این حالت با ایستادن یا نشستن طولانی مدت نیز ارتباط دارد. ورزش می تواند به کاهش وزن و درنهایت پیشگیری از هموروئید کمک کند.
•    جلوگیری از نشستن طولانی مدت: نشستن طولانی مدت بخصوص در توالت می تواند فشار وارده بر رگهای مقعد را افزایش دهد.

تنظیم: زهرا محبی(کارشناس ارشد تغذیه)